یکی از مشکلات و دغدغه های امروزی خانواده های دارای فرزند دختر در زمان ازدواج ،تهیه جهیزیه میباشد و این سوال پر تکرار غالبا”، از انها شنیده میشود : جهیزیه عروس چی بخرم

در این مقاله میخوانیم :

  جهیزیه چیست و تفاوت آن با وسایل عادی و شخصی زوجه چه می‌باشد؟

 جهیزیه و ماهیت حقوقی آنآیا دختر (زن) ملزم به آوردن جهیزیه در منزل همسر (شوهر) می‌باشد؟

 جهیزیه دارای سیاهه و بدون سیاهه

 نظرات مختلف خانمها در مورد تهیه جهیزیه و لوازم ضروری جهیزیه

جهیزیه عروس چی بخرم

جهیزیه چیست و تفاوت آن با وسایل عادی و شخصی زوجه چه می‌باشد؟

تعاریف مختلفی از جهیزیه شده است که تعدادی از آنها برای شما آورده شده است :

• جهیزیه یا جهاز به دارایی و مالی گفته می‌شود که در برخی از فرهنگ‌های جهان، عروس در هنگام ازدواج به خانهٔ مشترک می‌برد. در حالت کلی جهیزیه می‌تواند شامل پول، جنس یا مِلک باشد؛ اما در برخی از جوامع، جهیزیه بیشتر شامل اسباب و لوازم خانه‌است. در عرف و فرهنگ عامه، جهاز مفصل موجب احترام بیشتر عروس از طرف خانواده داماد می‌شود.
•  
• جهیزیه عروس، به مجموعه وسائل و اشیائی که از سوی خانواده دختر به عروس به هنگام عزیمت به منزل بخت (شوهر) تسلیم می‌گردد اطلاق می‌شود. جهیزیه عروس، مالی است که دختر (زن) بنا به عرف و رسومات جامعه و خانواده، در موقع ازدواج با خود به منزل شوهر می‌برد که علاوه بر استفاده خود به شوهر نیز اجازه انتفاع از آن را می‌دهد. جهیزیه جزء اموال زوجه بوده و می‌تواند هر گونه دخل و تصرفی در آن نماید و حتی می‌تواند زوج را از دسترسی بدان‌ها منع کرده و از وی درخواست تهیه اثاثیه و وسایل منزل کند و جهیزیه خویش را نیز در جایی محفوظ دارد؛ لذا شوهر مالک آن محسوب نمی‌گردد. برخلاف جهیزیه، وسایل شخصی زوجه با وجود تعلق آن به وی به مانند جهیز، استفاده از آن، نوعاً توسط شخص وی صورت گرفته و او، همسر خویش را مجاز به استفاده از آن ندانسته و نمی‌داند. این وسایل، برخلاف جهیزیه که مورد استفاده مشترک در منزل شوهر قرار می‌گیرد، به تنهایی از سوی وی استفاده می‌شود.
•  
• از قدیم مرسوم بوده است که در ابتدای زندگی مشترک، زن با خود اسباب و اثاثیه ای که به جهیزیه معروف است به خانه شوهر می آورد. جهیزیه دادن از سوی خانواده عروس،برگرفته از یک نوع سنت و عرف دیرینه ایرانیان است.گرچه در قانون مدنی صحبتی از تهیه جهیزیه به عنوان یکی از وظایف زن به میان نیامده،اما متعارف است که هنگام ازدواج، زن مقداری از لوازم ضروری زندگی را تحت عنوان جهیزیه به خانه شوهر می برد.

• جهيزيه، «جهاز» در لغت يعني «آن‌چه از اثاث و ملك كه عروس به خانة داماد برد» چنان‌كه گفته‌اند «زني كه جهاز نداره، اين همه ناز نداره». با اين‌كه ضبط صحيح اين واژة عربي برابر فرهنگ‌هاي معتبر، همان «جهاز» است، در فارسي، جهيز و جهيزيه هم ـ مخصوصاً در زبان معيار فارسي معاصر ـ گفته و نوشته مي‌شود.

  از ديرباز معمول بود كه خانوادة عروس به‌هنگام فرستادن عروس به خانة داماد، هديه‌هايي براي داماد بفرستند. اين امر اندك‌اندك در عرف خانواده‌هاي ايراني و غيرايراني به حالت يك ضرورت اجتماعي در آمد. چنان‌كه قوانين حمورابي (2123ـ2081 پيش از ميلاد) كه بخشي از آن‌ها در حوالي 1100 پيش از ميلاد به‌عنوان غنيمت جنگي از بابل به عيلام منتقل شده و سرانجام در قرن اخير در حفريات شوش كشف شده است، مقرر مي‌دارد كه مرد تنها در صورتي مي‌تواند زنش را طلاق بدهد كه زن نازا و سترون باشد و در اين صورت هم بايد تمام جهيزية او را به وي برگرداند.

  سنت جهيزيه ظاهراً از فرهنگ ديگري به فرهنگ ايراني وارد شده است، چنان‌كه در فرهنگ اساطيري آريايي، وقتي سه پسر فريدون با سه دختر «سرو» پادشاه يمن ازدواج مي‌كنند، شاه يمن دختران خود را با جهيزية مناسب به ايران مي‌فرستد و به قول فردوسي:

  سه خـورشيـد رخ را چو باغ بهشت                   كه دهقان چو ايشان صنوبر نكشت

  ابـا تـاج و بـا گـنـج نـاديـده رنـج                    مـگـر زلـف‌شـان ديده رنج شكنج

  بـيـاورد و هـر سـه بـديشان سپرد                     كـه سـه مـاه نو بود و سه شاه‌گرد

  اما در شرع اسلام ـ و متعاقب آن حتا در قانون مدني ايران ـ ذكري از جهيزيه به ميان نيامده است.

  امروز، بيش‌ترين اهميت صورت ريز اسناد جهيزيه از جهت تاريخ و مردم‌شناسي، در شناسايي انواع اثاثيه و ملزومات زندگي خانوادگي يك تازه‌عروس و تازه‌داماد و نيز قيمت و ارزش تك‌تك آن اجناس و اقلام زمان‌هاي گذشته است. با چنين مطالعاتي‌ست كه محقق، مسايل تاريخي را به‌جاي آن‌كه از بالا (فرمان‌هاي پادشاهان، فتح‌نامه‌هاي نظاميان و لشكرنويسان و مداحي‌هاي مورخان قلم به مزد) بررسي كند، از پايين (در سطح عادي جامعه و با مطالعة رفتار اجتماعي و داد و ستدهاي عامة مردم) مطالعه مي‌كند. نمونة جالبي از اين اسناد، صورت ريز جهيزيه عفت امين (متولد 1326 قمري، يعني دو سال پس از مشروطيت) دختر امين‌الشريعة سبزواري‌ست كه در حدود 1340 قمري برابر 1300 شمسي، به عقد ازدواج پسر عمويش سيد يحيي نظام‌زاده (وكيل پايه يكم دادگستري) در آمد. اين جهيزيه در مجموع شامل 138 قلم جنس بزرگ و كوچك بود و قيمت آن جمعاً بيش از يك هزار تومان مي‌شد، مبلغي كه در آن تاريخ براي يك خانوادة متوسط شهرنشين كلان بوده است، چرا كه اشخاص با اين مبلغ در آن زمان مي‌توانستند خانة وسيع آبرومندي در تهران خريداري كنند.

  اين نوع اسناد نشان مي‌دهد كه خانوادة دختر از همان زمان سخاوتمندي بلكه اسراف در دادن جهيزيه را نوعي وسيلة اعتبار و احترام دختر در خانة داماد مي‌دانسته‌اند و اصطلاح «عروس كه جهاز نداره، اين همه ناز نداره» كه در لغت‌نامة دهخدا ضبط شده است، نشان‌دهندة همين پيش‌فرض در ذهن و زبان مردم ايران از روزگاران گذشته تا امروز است، به اين معني كه امروز هم وقتي كلمة جهيزيه بر زبان مي‌آيد، ناخودآگاه يك زندگي كامل و مجهز در نظر شنونده مجسّم مي‌شود.

زمانی قرار بود جهیزیه باری از دوش جوان بردارد و ساختن یک زندگی مشترک را برایشان راحت تر کند. اما انگار این روزها جهیزیه خودش شده است باری بر دوش زوجین بخصوص خانواده دختر. حال بگذریم از اینکه این اسباب اثاثیه با چه زحمت و مشقت آن هم با چاشنی چشم و هم چشمی تهیه میشود. موضوعی که میخواهیم درموردش صحبت کنیم مربوط میشود به ضرورت های جهیزیه و دیدگاهها و  لوازم ضروری جهیزیه که هم باعث افزایش هزینه خانواده دختر نشده و هم در ابتدای زندگی مشترک زوجین مثمر ثمر واقع گردد و هم در شروع زندگی مشترک  باعث ایجاد اختلافات بیشتر بین دختر خانمها و آقا پسرها نشود .

جهیزیه و ماهیت حقوقی آن

در قانون مدنی، تعریفی از جهیز یا جهیزیه و ماهیت حقوقی آن نیامده است! یکی از اشکالات وارده به این قانون نیز، سکوت قانون‌گذار در این باره و مسکوت گذاردن این موضوع چالش‌برانگیز بین خانواده‌ها و مردان و زنان در دعاوی خانوادگی می‌باشد. جهیزیه، از زمره حقوق مالی زوجه (زن) در نظام حقوقی ایران است که جدای از تفاوت‌های عرفی و فرهنگی مربوطه در مناطق مختلف جامعه، از حیث نحوه و چگونگی تهیه و تخصیص آن به زندگی مشترک از جهت حقوقی دارای وضعیت‌های خاصی برای مطالبه و استرداد آن است.